Macaristan, UEFA Uluslar Ligi’nde dün akşam deplasmanda İngiltere’yi 4-0 mağlup etti ve Almanya ve İtalya’nın da olduğu şiddetli kümede 7 puanla birinci sıraya yerleşti. Macar basınında ve kamuoyunda müsabaka, “ülkede futbolun mukadderatını etkileyecek tarihi bir an” olarak değerlendirildi.
Haber basına genel olarak “Büyük zafer”, “Tarihi galibiyet”, “İnanılmaz mucize” üzere manşetlerle taşındı. Lakin yayın siyasetlerine bağlı olarak haberi “İngiltere’yi dört modül ettik” ya da “diz çökerek bizi provoke eden İngilizlere hadlerini bildirdik” tipi dikkat çeken başlıklarla manşete çıkaran gazeteler de vardı elbette.
Ama sonuçta bir gerçek var ki, Macaristan’da sporla ilgisi olsun olmasın, kimse bu skora kayıtsız kalmadı. Zira bu tahminen de uzun bir müddettir beklenen Macar ulusal grubunun memleketler arası futbol dünyasına geri dönüşünün habercisiydi.
Macarların futbolda ‘Altın Takım‘ mirası
Macaristan’da futbol bir spor kısmı olmasının çok ötesinde toplumsal tarihi tesirleri de olan bir olgu. Toplum içinde yarattığı dalgalanmalar açısından bakıldığında tahminen de Güney Amerika uluslarının futbola olan gizemli bağıyla kıyaslanabilir.
Biraz abartılı gelebilir tahminen, lakin Macarlara toplumsal şuurda yer eden iki çok kıymetli yenilgi nedir diye sorulsa, bunlara “Biri Mohaç mağlubiyeti, başkası de 1954’de İsviçre’de düzenlenen Dünya Kupası finalini Almanya’ya karşı 3-2 kaybetmek” diyecek çok insan çıkar.
1954 Macar futbolunun Puskas, Hidegkuti, Kocsis üzere ünlü futbolcularla dünya doruğunda olduğu yıldı.
1953’de İngiltere’ye karşı Wembley’de kazanılan 6-3’lük zafer de içinde olmak üzere, o yıllarda dünyanın tüm futbol devlerini dize getiren Macar ulusal ekibi “Altın Takım” lakabıyla anılıyordu.
Ancak 1956 ayaklanmasıyla birlikte “Altın Takım” dağıldı, oyuncuların bir kısmı yurt dışına gitti, bir kısmı futbolu bıraktı ve efsane jenerasyonun akabinde Macar futbolu da bir türlü belini doğrultamadı.
Ancak o tarihten beri Macarlar, Godo’yu bekler üzere yeni bir futbol neslinin gelmesini ve ulusal kadrolarının yeniden dünyanın dehşetli düşü olmasını bekliyorlar.
İşte dün akşamki maç da, şimdi biraz ihtiyatlı bir biçimde olsa da, bunun işareti olarak algılanıyor.
Yükselen paha: Futbol
Macar futbolunun son devirdeki yükselişi, Macaristan’daki spor siyasetindeki değişikliklerle elbette yakından bağıntılı bir olay.
Son 20 yıl içinde futbol, spor kolları ortasında özel ehemmiyete sahip bir “pilot alan” olarak tespit edildi.
Ülkenin pek çok yöresinde devlet takviyesiyle sıfırdan inşa edilen çağdaş statlar alt yapıyı hazırlarken bu alana kaynak transferini da şirketlere vergilerinin bir kısmını spor kulüplerine bağışlama kapısının açılması sağladı. Kulüpler canlandı, futbol hareketlendi.
Ancak bu süreçte tahminen de en talihli adım ulusal ekibin başına İtalyan Marco Rossi’nin getirilmesi olmuştu.
Otoritesini yalnızca futbolcular ortasında değil herkese karşı uygulayabilen; başbakan da dahil sokaktaki beşere kadar herkesin futbol uzmanı olduğu Macaristan’da, kimseye pabuç bırakmadan yeni bir ekip inşasına başlayan İtalyan teknik yönetici başarıyı yakaladı.
Rossi, kulüpler seviyesinde hiçbir başarısı olmayan Macaristan futbolundan, ulusal ekipler seviyesinde dünyanın doruğunda olan ülkelerle uzunluk ölçüşebilen bir ulusal ekip ortaya çıkardı.
Ve muvaffakiyetinin anahtarı da dayanışmayla, taktik ve stratejik alan kapatmayla, savunma ve atakta birlikte hareketle, birey değil ekip olabilmekti.
Uluslar Ligi’nde Mevt Grubu”
Futbol otoriteleri, son yıllarda güçlenen Macar ulusal kadrosunun aldığı kayda bedel başarılara dikkat çekiyorlardı. Fakat muvaffakiyetlerin akabinde vakit zaman gelen hezimetler, bu muvaffakiyetlerin kalıcı olmayacağı tasalarını de yaratmıyor değildi.
Bu süreçte en son gelişmeler, yeniden sürpriz başarılarla geçen yıl Uluslar Ligi’nde A Ligi’ne yükselen, yani futbolun en düzgünleri ortasına giren Macar ulusal ekibinin çekilen kuralarda “ölüm grubu” olarak isimlendirilen kümeye düşmesiyle yaşanmıştı.
Bu kümede son Avrupa Şampiyonu İtalya, son Avrupa ikincisi İngiltere ve Almanya vardı. Şu an prestijiyle dünya sıralamasında 40. sırada olan Macar ulusal ekibi açısından bir kabus ya da bir mucize beklemekten öteki alternatif yoktu.
İşte Macar ulusal ekibi bu kümede İngiltere’yi evvel Budapeşte’de sonra da dün Wolverhampton’da olmak üzere iki sefer yenmeyi başardı.
Dünkü maça ilişkin öbür enteresan istatistiki bilgiler de var: Macaristan 69 yıl sonra İngiltere karşısında deplasmanda galip gelmişti ve İngiltere, tarihinde birinci sefer 4 gol yediği bir maçta, gol atamadan mağlup olmuştu.
İngiltere ulusal ekibinin futbol piyasasındaki bedeli Macar ulusal kadrosunun 12 katıydı. Lakin bunun alanda bir ehemmiyeti yoktu. Futbol maçı bir futbol borsasında değil, yeşil alanlarda oynanıyordu, 11 futbolcunun, yeniden 11 futbolcuya karşı 90 dakika süren kıyasıya uğraşıydı ve bir futbol maçı her vakit üç ihtimalliydi.
İşte buna inanan Macar ulusal ekibi “ölüm grubunda” İngiltere’yi iki kere yendi, Almanya ile berabere kaldı ve İtalya’ya yenildi. Bu sonuçlarla şu an prestijiyle Macaristan kümesinde başkan.
Zaferin akabinde gelen mesajlar
Beklendiği üzere görkemli futbol zaferi, siyaset sahnesinde de bir ulusun yükselişinin işareti olarak algılandı ve tüm siyasetçiler kendi meşrebine nazaran bunu yorumladı.
Bazıları öncelikle onur ve kutlama içeren iletiler yayınlarken kimilerinin bildirilerinde ise “Macarlara sataşmayın, sonucuna katlanırsınız” cinsinden meydan okumalar da görülüyordu.
Ancak ihtiyatlı olanlar ve yaşanan gururun pahasını arttırmayı hedefleyenler de vardı.
Başbakan Viktor Orban, en büyük seçim zaferinden sonraki iletisini tekrarlamakla yetindi:
“Şimdi mütevazı olma zamanı”.