“İstanbul’da 2045 yılına kadar zelzele beklemeyin” diyen ve zelzele alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Odatv’nin sorularını yanıtladı.
Türkiye’nin metropol kenti İstanbul’da önümüzdeki en az 24 yıl kadar zelzele olmayacağını söyleyen Ercan, “Ne Olur İstanbul’da Sarsıntı Olmasın!” kitabını kaleme aldı.
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan ile yeni kitabı üzerine konuştuk.
İşte Prof. Ercan’ın gözünden çarpıcı İstanbul haritası…
“DEPREM 2100 YILINA KADAR GECİKEBİLİR”
-İstanbul’da şiddetli hissedilen zelzelelerin akabinde, bahis kamuoyu gündemine gelince, siz 2045 tarihini tespit ettiğinizi duyurmuştunuz. Artık ise İstanbul sarsıntısını mevzu edinen bir kitap kaleme aldınız. Kitabınızda bu tarihin kanıtları mi yer alıyor?
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan: Jeofizik Mühendisliğinde sarsıntı kestirmeleri üç kademede sürdürülür. Birinci; Uzun Erimli Kestirimler (Eski zelzeleler kullanılır-Yanılgı boyutu 5-10 yıl), İkinci; Orta Erimli Kestirimler (Jeofizik Ölçü ağı bilgileri kullanılır-Yanılgısı 1 ile 3 yıl), Üçüncü, Kısa Erimli Kestirimler (hayvan davranışları, gaz, ışık, ısı, genleşme, ışın çıkışı, yerçekimi dalgaları-Yanılgısı 1 saat ile 1 hafta)
Sarsıntı bilim (sismoloji), matematik, biyoloji, fizik, kimya üzere tanımsal bir ana bilim değil, içinde birçok bilinmez barındıran bir tabiat davranışıdır. O nedenle, zelzele kestirmelerinin doğruluğu daima kuşku barındırır.
Marmara Sarsıntıları tesir alanları 150 km’dir. Uzun erimli kestirimler için Marmara Denizi ötürü bütün alınmak durumundadır. Marmara’dan son 2020 yılında 16 yıkıcı zelzele olmuş, 17ciyi beklemektedir. Kuzey Marmara’da olacak sarsıntılardan biri, Küçükçekmece’nin önünde M6,4-M6,7, Marmara Ereğlisi önünde M7-M7,1 büyüklüğünde olacaktır.
Kuzey Marmara’da her an zelzele olacak kelamının bilimsel olmadığı geçen 22 yıl içinde görülmüştür. Zira İstanbul kabuğunun kırılmaya karşı gösterdiği direnç 6 milyar giga tondur. Marmara 1999’depreminden sonra toparlanıp, bir daha büyük kırılma yapabilecek dirilikte değildir. Kırılma direncini oluşturabilmesi için en az 2045 yılına dek beklemesi gerekir.
Eşit oranlı gerginlik birikim formülüne nazaran, zelzele en erken 2029 yılında beklenirdi. Ne var ki, yerin gerginlik birikimi doğrusal değildir. O nedenle bu yaklaşım çok kuşku barındır. Ne var ki, geçmiş sarsıntılarla yapılan kestirimle en uygun sarsıntı yılı 2071 çıkmaktadır. Bu yaklaşımın sapma hududuna nazaran çanlar 2045 en mümkün yıl olup, 2100 yılına kadar gecikme mümkünlüğü vardır.
Kuzey Marmara’da bir kere zelzele olunca, 2-3 yıl içinde en az 3 ile 4 zelzele göreceğiz. 2020 yıllık aralıkta en sık zelzeleler, 0 ile 553 yılları ortasında görülmüştür. 553-1344 aralığında sarsıntılar uzun aralıklarla olmuştur. 1344’den günümüze ise zelzele oluşumları yine sıklaşmıştır.
“KİTABI 9 YILDA YAZDIM”
-Kitabınızı okuyan bilhassa İstanbullular 2045’te göç kararı mı alacak, İstanbullulara teklifiniz nedir?
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan: Ne olur İstanbul’da sarsıntı olmasın kitabını 9 yılda yazdım. Kitap beklenen İstanbul ile Tekirdağ sarsıntılarının, oluşum evrelerinde görülen belirtileri bir belgesel bile (roman) anlatımı biçiminde akıcı biçimde sıralamakta, zelzelenin oluşumunda ne üzere olaylar olacağını kurgusal olarak anlatmaktadır. Kitabı okuyanlar hayli rahatlayacaklar, zelzele konusunda, yapılaşma konusunda bilgileneceklerdir. Sarsıntı yılına dek, İstanbul’da kentsel dönüşüm bitirileceği için çok ölümcül olmayacağı işlenmekte, memnun bir sonla bitmektedir.
“ADINI O ÇOCUK KOYDU”
-Kitabınıza neden “Ne olur İstanbul’da sarsıntı olmasın” ismini verdiniz?
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan: Kitap Doğu Kitapevi’nden çıkmıştır. 464 sayfadır. Ortaköy’de bir çay konutunda, bir anne çocuğuyla birlikte ben kitabı yazarken yanıma yaklaşıp, “Hocam İstanbul Sarsıntısı olacak mı? Ne vakit olacak?” diye sorduğunda, ona yanıtlamaya, zelzelesi anlatmaya başladığımda, 5 yaşındaki küçük kız çocuğu “Binçiçek” şunu söyledi, “Övgün amca, NE OLUR İSTANBUL’DA ZELZELE OLMASIN!” İşte kitabımın ismini o çocuk bu türlü koymuş oldu.
İlknur Yılmaz