CHP Adana Milletvekili, TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Ayhan Barut, Gübre Takip Sistemi’nde (GTS) tek bir firmaya yüz milyonlarca lira kıyak çekildiğini söyleyerek, Meclis Başkanlığı’na araştırma önergesi verdi. CHP’li Barut, “GTS işinde tek bir firma güçlü edildi” tabirlerini kullandı..
“KAOSA SÜRÜKLÜYOR”
GTS’nin el imali patlayıcı imalinde kullanılan eserlerin takibi için güvenlik ünitelerinin isteği üzerine kurulduğunu hatırlatan Ayhan Barut, yönetmeliğin tüm gübreleri kapsayacak halde çıkmasının değerli problemlere yol açtığına dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bakanlık, güvenlik üniteleri, bölüm temsilcileri ve hususla ilgili sivil toplum kuruluşu yetkililerinin de iştirakiyle yapılan toplantılarda GTS’de temel gayenin el imali patlayıcıların takibi olduğu belirtilmiştir. Lakin gübrelerin takibi ile ilgili bildiri el imali patlayıcı üretiminde kullanılmayan, yani tüm eserleri kapsayacak formda çıkmıştır. 6 Nisan 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan bildiri, tarımın en kıymetli paydaşlarından olan gübre kesimini kaosa sürüklemekte, tahlili uzun vakit alacak meseleler oluşturmaktadır. Bildirimin çıkış noktası el imali patlayıcı imalinde kullanılan nitrat bazlı gübrelerin takip edilmesi olmasına karşın yönetmelik tüm gübreleri kapsayacak çıktığı için büyük bir kriz yaşanıyor.”
“GTS İŞİNDE TEK BİR FİRMA VARLIKLI EDİLDİ”
Türkiye’de yıllık ortalama 5.5 milyon ton ziraî gübre tüketimi olduğunu belirten Barut, GTS ile ilgili tek yetkili olan özel firmanın ton başına belirlediği fiyatlar nedeniyle GTS’nin maliyetinin epey yüksek olduğuna dikkat çekti. Hükümetin üreticiye takviyede yetersiz kalırken, GTS için tek firmaya ayrıcalık sağladığını sav eden Ayhan Barut, “Üstelik bu tek firmanın teknik servis yetersizliği ve sistemin daima bozulması nedeniyle gübre üretim kapasiteleri yüzde 25 oranında düşüyor ve gübre üreticileri için ekstra maliyetler oluşuyor. Bu maliyet artışı da ister istemez üreticilere farklı bir yük olarak yansıyor. Çiftçiye verilen takviyeden daha çok paranın tek bir şirkete ödenmesi bile olayın boyutunu ortaya koyuyor. Daima artan, yüzde 90’ları aşan gübre artırımları nedeniyle gübre kullanımı azalmış, üretimde randıman ve kalite kaybı yaşanmıştır, yaşanacaktır. GTS işinde tek bir firma güçlü edildi. Bu şirketle yapılan mukavelenin kamuoyuyla paylaşılmasını istiyoruz” dedi.
“VERİLER RİSK ALTINDA”
GTS ile patlayıcı özelliği olmayan eserlerin de yasak listesi kapsamına alınmasının büyük problemler yaşanmasına neden olduğunu kaydeden Barut, özel bir şirket tarafından toplanan ziraî dataların güvenliğinin risk altında olduğunu vurgulayarak önergede şunlara yer verdi:
“GTS ile birlikte gayenin dışına çıkılarak yasak kapsamının genişletilmesi bu alandaki tek olan firma için ticari bir telaş gözetildiği kuşkusunu oluşturuyor. Zira amonyum sülfat üzere ülkenin topraklarına yararlı bir gübrenin yasak kapsamına alınması fakat bu formda izah edilir. Bin 200 civarında lisanslı firmanın bulunduğu bölümde tek bir yüklenici firmanın çıkar sağlayarak memnun olması kabul edilemez. Esasen uzun vakittir büyük problemlerin yaşandığı ekonomik ortamda bu maliyetler ve meseleler gübre firmalarını daha da zora düşürüyor. GTS’de tek bir yüklenici firma olma avantajını kullanan özel firmanın her geçen gün sistemin satış koşullarında zorluklar çıkarması, kendi lehine koşullar geliştirmesi ve bölümü zorlayan hal sergilemesi işleri daha da çıkmaza sokuyor. GTS’de kapsam dışı olan ihracata giden eserlerin dahi bildirime dahil edilip bilgilerin tüm ayrıntılarıyla sisteme girilmesinin istenmesi, kimsenin ulaşamadığı datalara çarçabuk ulaşmak istemesi, firmaların mahrem bilgilerinin ele geçirilmesiyle ne amaçlanıyor? Özel bir şirket tarafından toplanan ziraî bilgilerin güvenliğini kim nasıl sağlayacak, ihracat eserlerinin sisteme dahil edilmesinde kimin karı olacak? Bu sorulara mantıklı karşılık verilmiyor.
“BU İŞTEN YALNIZCA YÜKLENİCİ FİRMA AVANTAJ SAĞLIYOR”
Terörle uğraş konusunda hiçbir fedakarlıktan kaçınılamaz lakin terörle gayret üzere mevzunun hassasiyetinden faydalanmak isteyen varsa ona da sonuna kadar karşı durulmalı. Tek bir yüklenici firma tarafından yapılan bu sistem maliyetlidir ve kolay uygulanabilir değildir. Ülke tarımına hiçbir katkısı yoktur. Ortada yerli ve ulusal bir durum da yoktur. Çok daha ucuz yazılımla mevcut kullanılan sistemlere entegre edilerek tahliller oluşturulabilir. Bu işten yalnızca yüklenici firma avantaj sağlıyor. GTS ismi altında daha ucuz, daha kolay uygulanabilir bir sistem kurulabilir. Bu sağlanırsa gübre dalındaki firmalarımız rahatlar, maliyetler düşeceği için çiftçilerimiz en azından gübre konusunda biraz desteklenmiş olur. Sistemde tek firmaya değil bu işi yapan öteki firmaların da devreye girmesiyle oluşacak rekabet ortamında hem gübre bölümü, hem bakanlığımız ve üreticilerimiz çıkarlı çıkar. Ziraî üretimimize, gübre kesimi ve üreticilerimize gereksiz yere büyük yük oluşturan bu yanlışların sona ermesi, yalnızca bir firmanın menfaatini gözeten sistemdeki arızanın yok edilmesi için Meclis Araştırması açılması amaçlanmıştır.”