İstanbul Planlama Ajansı bünyesinde faaliyet gösteren İstanbul İstatistik Ofisi’nin, İstanbul’daki genç işsizliğin mevcut durumunu ortaya koymak maksadıyla yürüttüğü “Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olan Gençler Araştırması” yayınlandı. Araştırma, 9 Mart – 19 Mart 2021 tarihleri ortasında Telefon Dayanaklı Anket (CATI) prosedürü kullanılarak hazırlandı. Araştırma kapsamında, eğitimde ve istihdamda olmadığını belirten, rastgele bir üniversitede örgün lisans eğitimi almamış, 18-24 yaş ortası 407 genç ile görüşüldü.
İstihdamda ve eğitimde olmayan gençlerin yüzde 86.3’ü, bir tanıdığı yoksa iş bulmanın olanaksızlığına; yüzde 79.3’ü, fırsat eşitliğinin bulunmadığınına inanıyor. Gençlerin yüzde 25.1’i, iş bulduğu takdirde her kesimde çalışabileceğini; yüzde 16,7’si resmî kurumlarda, yüzde 15,5’i ise sıhhat dalında çalışmak istediğini belirtti. Yüzde 75.5, bir imkan bulduğu takdirde yurt dışında çalışmak istiyor.
“TANIDIK YOKSA İŞ ZOR”
İştirakçilere makul yargı sözlerine katılıp katılmadıkları soruldu. Gençlerin yüzde 86,3’ü bir tanıdığı yoksa Türkiye’de iş bulmanın sıkıntı olduğunu; yüzde 52,4’ü, 20 yıl öncesine nazaran iş imkânlarının daha makûs olduğu bir devirde yaşadığını düşündüğünü belirtti. Gençlerin yüzde 52,9’u, Türkiye’de âlâ eğitim alanların düzgün ömür sürdüğü niyetine katılmadığını belirtirken bu oranın ilkokul mezunlarında yüzde 76,5 seviyesinde gerçekleştiği görüldü.
“FIRSAT EŞİTLİĞİ YOK”
İştirakçilere neden eğitim ve iş hayatında olmadıkları sorulduğunda, bu durumu, yüzde 79,3 Türkiye’de fırsat eşitliğinin bulunmamasına, yüzde 78,5 değerli yerlerde tanıdıklarının olmamasına ve yüzde 57,4 kriterlerine nazaran iş bulamamasına bağladı.
“GENÇLER YURTDIŞINDA ÇALIŞMAK İSTİYOR”
İştirakçilerin yüzde 75,5’i bir imkân verilse ve yurtdışında çalışma müsaadesi olsa yurtdışında çalışmak istediğini belirtti. Erkeklerde bu oran yüzde 85,3 olarak gözlenirken bayanlarda yüzde 62,1 olduğu görüldü. Gençlerde hane geliri düştükçe yurt dışında çalışma isteğinin arttığı tespit edildi. Hane geliri 2.500 TL ve altı olan gençlerde, yüzde 86,8 iken 5.001 TL ve üzeri hane geliri olanlarda yüzde 68,3 olarak tespit edildi. Hane geliri 2.500 TL ve altı genç erkeklerde yurt dışında çalışma isteğinin yüzde 92,7 olduğu görüldü. Gençlerin yüzde 65,6’sı çalışmak için Avrupa ülkelerini, yüzde 19,1’i ise Amerika ülkelerini tercih edeceğini belirtti.
YÜZDE 25 “HERHANGİ BİR İŞTE ÇALIŞIRIM” DEDİ
İştirakçilere en çok hangi kesimde çalışmak istedikleri sorulduğunda yüzde 25,1’i iş bulduğu takdirde her dalda çalışabileceğini; yüzde 16,7’si resmi kurumlarda, yüzde 15,5’i ise sıhhat bölümünde çalışmak istediğini kaydetti.
Erkekler en fazla yüzde 16,9 oranla resmi kurumlar ve yüzde 15,6 oranla bilişim kesimlerinde çalışmayı tercih ederken bayanlar yüzde 24,3 oranla sıhhat bölümü ve yüzde 18,9 oranla özel dalda ofis işlerinde çalışmak istediğini belirtti. Belirtilen bölümler içerisinde açık orta en az tercih edilen kesim ise yüzde 2,7 oranla inşaat dalı oldu. Ortaokul ve daha düşük eğitim düzeyindeki gençlerin üçte biri, iş bulduğu takdirde her dalda çalışabileceğini belirtti.
YÜZDE 10,2 “ASGARİ FİYATIN ALTINDA ÇALIŞIRIM” DEDİ
İştirakçilere “Aylık en az ne kadar maaşa çalışmayı kabul edersiniz?” sorusu soruldu. Verilen karşılıklar doğrultusunda gençlerin aylık ortalama 3.033 TL’ye çalışmayı kabul edecekleri görüldü. Gençlerin yüzde 98,5’i 5.000 TL’den daha düşük bir fiyat karşılığında çalışabileceğini söyledi. Bunun yanında taban fiyattan daha düşük bir fiyat karşılığında çalışabileceğini söyleyen gençlerin oranı yüzde 10,2 oldu. Minimum fiyatın altında çalışabileceğini söyleyen erkekler yüzde 9,2 oranındayken bu oran bayanlarda yüzde 14,2 olarak gerçekleşti.
YÜZDE 66 “HUZUR” DEDİ
İştirakçilere muhakkak iş şartlarına dair seçenekler verilerek tercihleri soruldu. İştirakçilerin yalnızca yüzde 11,5’i sigortasız lakin minimum fiyattan yüksek maaşı olan bir işi sigortalı lakin minimum fiyat alınan işe tercih ettiğini söyledi. Erkeklerde bu tercih oranı, yüzde 15,4 iken bayanlarda yüzde 3 olarak belirlendi.
İştirakçilerin yüzde 66,4’ü düşük maaşlı ama huzurlu çalışma ortamını, yüksek maaşlı gerilimli çalışma ortamına nazaran tercih ettiğini söylerken bu oran, bayanlarda yüzde 74,8, erkeklerde yüzde 60,4 oldu.
GENÇLERİN TASA DERECESİ, 10 ÜZERİNDEN 6,7
İştirakçilerin memnunluk, hayat memnuniyeti ve telaşlarını 10 üzerinden değerlendirmeleri istendi. Ortalama olarak memnunluk seviyesinin 5, hayat memnuniyetinin 4,9, telaşlarının 6,7 olduğu görüldü.
“EKONOMİNİ YAKINDA KÖTÜLEŞECEK” DİYENLERİN ORANI YÜZDE 43.9
İştirakçilerin yüzde 43,9’u, Türkiye iktisadının yakın devirde kötüleşeceğini, yüzde 34,1’i, değişmeyeceğini, yüzde 22’si ise Türkiye iktisadının yakın vakitte güzelleşeceğini düşündüğünü belirtti.
YÜZDE 33.4, KENDİ EKONOMİK DURUMUNUN KÖTÜLEŞECEĞİ KANAATİNDE
İştirakçilerin kendi ekonomik durumlarını değerlendirilmeleri istendiğinde, yüzde 36,1’i kendi ekonomik durumunun yakın periyotta güzelleşeceğini, yüzde 33,4’ü kötüleşeceğini, yüzde 30,5’i ise değişmeyeceğini düşündüğünü kaydetti. Altı ay içerisinde iş bulacağını düşünenlerin yüzde 40,3’ü ekonomik durumunun güzelleşeceğini düşünürken iki yıldan daha uzun bir müddette iş bulacağını düşünenlerin yüzde 53,8’i ekonomik durumunun kötüleşeceğini düşündüğünü tabir etti. Geçmişte iş tecrübesi elde etmiş olan gençlerin Türkiye ve kendi ekonomik durumlarına dair daha olumlu beklentilere sahip olduğu görüldü.
BAYANLAR EĞİTİM, ERKEKLER TOPLUMSAL ALANDAN YOKSUN
Sistemli bir geliri olmayan gençlere toplumsal hayatta yoksun kaldığı durumlar sorulduğunda, gençlerin yüzde 19,8’i eğitim imkânlarından, yüzde 19,1’i kafe, restoran üzere toplumsallaşma alanlarından, yüzde 13,4’ü ise kültürel aktivitelerden yoksun kaldığını belirtti.
Cinsiyete nazaran bakıldığında bayanların en fazla yoksun kaldığı alan yüzde 29,6 oranla eğitim imkânları olurken erkeklerde ise birinci sırada yüzde 18,7 oranla dışarıda arkadaşlar ile toplumsallaşma gereksinimi olduğu görüldü.
YÜZDE 80’İ SON 1 YILDA İŞSİZ KALMIŞ
İştirakçi gençlerin yüzde 48,6’sı 6 ay içerisinde, yüzde 9,8’i 7-12 ay ortasında, yüzde 7’si 1-2 sene içerisinde, yüzde 34,6’sı ise 2 yıldan daha fazla bir müddette iş bulabileceğini düşündüğünü belirtti.
İş tecrübesi olan iştirakçilerin yüzde 49,2’si en son 6 ay ve daha kısa bir müddet evvel, yüzde 30,6’sı 7-12 ay, yüzde 17,2’si 1-2 sene, yüzde 3’ü ise 2 yıldan daha fazla müddet evvel çalıştığını söyledi.
Metodoloji: Araştırmaya katılan gençlerin yüzde 74,7’si lise, yüzde 21,1’i ortaokul, yüzde 4,2’si ilkokul mezunlarından oluşmaktadır. İştirakçilerin yüzde 58,5’i erkeklerden, yüzde 41,5’i bayanlardan oluşmaktadır.