Ekonomist Murat Kubilay Merkez Bankası’nın faizi yüzde 14’te sabit tutmasının akabinde seri halinde paylaşımlarda bulunarak Escort bayan telaş veren açıklamalar yaptı İktisadın uçuruma yanlışsız ilerlediğini tabir eden Kubilay Asıl soru şu yeni bir kur şok mu yoksa daima kur artışı mı dedi
Merkez Bankası’nın faizi pas geçme Bayan escort kararının akabinde ekonomist Murat Kubilay’dan kehanet üzere paylaşımlar geldi Alınan faiz kararıyla birlikte finansal tufanın şiddetinin arttığını söyleyen Kubilay döviz kuru artışının durdurulmasının artık neredeyse imkansız olduğunu belirtti
Twitter hesabından Escort paylaşımda bulunan Murat Kubilay şu değerlendirmelerde bulundu
FİNANSAL TUFANIN ŞİDDETİ KATMERLENDİ
Ekonomi uçuruma gerçek yol alırken bir Merkez Bankası toplantısını daha pas geçildi ve yaklaşan finansal tufanın şiddeti katmerlendi Enflasyonla gayretten sonra döviz kuru istikrarı da artık bırakılıyor Asıl soru şu yeni bir kur şoku mu yoksa daima kur artışı mı
DÖVİZ KURU İSTİKRARINDAN VAZGEÇİLİYOR
TCMB nin yasal bağlayıcılığı olan 5 oranındaki enflasyon maksadını önemsemediği aşikâr ve artık bunu amaçlamıyorlar Örtülü döviz rezervi satışları ve kur muhafazalı mevduatla KKM sağlanmak istenen döviz kuru istikrarından da zoraki biçimde vazgeçiliyor
ULUSAL REZERVLERİ HEBA ETME İMKANLARI OLMADIĞINI İDRAK ETTİLER
Yani dolar kurunda daha evvel 6 85 yahut 13 95 seviyesinde olduğu üzere set çekme bu uğurda ulusal rezervleri heba etme üzere bir imkanları olmadığını idrak ettiler Bundan sonra asıl amaçlanan döviz kuru artış suratını yavaşlatmak ve böylelikle finansal istikrarı süreksiz korumak
Ukrayna Savaşının sonucu güç ithalatının süratle patlaması oldu 2021 de 3 4 milyar dolar olan aylık ithalat faturası 2022 de 7 8 milyar dolara fırladı Bu artış üzerinde iktisat idaresinin denetim bahtı yok yani büyümek isteyen iktisatta rekor güç ithalatı keyfi değil
Öyle ki yalnızca Mayıs 2022 de 10 7 milyar dolar rekor dış ticaret açığı verdik Büyük umutla beklenen turizm gelirleri pandemi öncesi rekor kıran 2019 yılının hala altında Doğalgaz ve elektrik maliyetini tüketicilere hissettirmek için verilen 12 aylık bütçe açığı rekor düzeyde
Böyle anlarda akla birinci gelen Merkez Bankası rezervleri TCMB nin swaplar hariç net rezervi 53 8 milyar dolar Satılabilir rezerv 10 milyar doların altında Alışılmış bir de Suudi Arabistan la yapılan swap görüşmeleri var Cemal Kaşıkçı davasındaki 180 derece dönüş işte bu nedenle
ÖNÜMÜZDE YILLAR DEĞİL AYLAR TAHMİNEN YALNIZCA HAFTALAR VAR
Mesele şu ki bu türlü bir dış ticaret açığını tek seferlik kaynakla örtmek mümkün değil Üstelik turizm gelirlerinin de birden fazla ön ödemeyle tahsil oldu ancak BOTAŞ ın Rusya ya yaptığı doğalgaz ödemeleri geriden takip ediyor Önümüzde yıllar değil aylar var tahminen yalnızca haftalar
DÖVİZ KURUNDA BİR KÖPÜK YOK
Kısmen ve gecikmeli olarak iktidar bunu anlamış vaziyette Ek bütçe buna dair ipuçlarını veriyor Hatta ek bütçenin büyüklüğü açığı örtmek kadar erken ve tahminen baskın bir seçim ihtimalini akıllara getiriyor Bunu ekonomik göstergelerle desteklemek kolay değil lakin mümkün
Kesin olansa şu saatten sonra faiz siyasetinde geri adım atılmadıkça yahut sermaye serbestisinin kısıtlanmasında ileri adım atılmadıkça döviz kurunda artışları durdurmanın imkânsız olduğu Dahası bunu engellemek dahi istemiyorlar zira döviz kurunda bir köpük yok
GELİR ENDEKSLİ SENEDE ÖNEMLİ BİR TALEP YOK
Yani Aralık 2021 de olduğu üzere irrasyonel para siyasetleri ile şişirilmiş bir döviz kuru ve onu bütçeyi feda etmek kaydıyla söndürecek yeni bir araç yok 17 35 dolar kuru düzeyinden dahi dış istikrar sağlanamıyor Gelire endeksli senede de önemli bir talep yok
KURU DURDURMAK YERİNE ŞOKSUZ YÜKSELMESİNE UĞRAŞ EDİYORLAR
Zaten döviz kurunu durdurmayı başaramayacaklarını artık fark ettiklerini bunu durdurmak yerine şoksuz bir formda yükselmesine çaba ettiklerini yineleyelim Gelire endeksli senedin nedeni Aralık 2021 deki üzere dolar kurunu düşürmek değil rekor bütçe açığını finanse etmek
Bu nedenlerden dolayı önümüzdeki devirde döviz kurunda kalıcı ve önemli seviyede düşüş beklemek az evvel belirttiğim faiz siyasetinde geri adım yahut sermaye serbestisinde yeni kısıtlama yahut siyasi değişim olmadan mümkün değil
Bu esnada iktisat idaresi durumun ciddiyetini anlamaksızın kimi makroihtiyatı önlemler uyguluyor ve bu esnada finans bölümündeki kanun yapıcılıktan kaynaklanan tesir gücüne daha da etkin kullanmaya çalışıyor
Çeşitli mevzuat değişiklikleriyle kredi genişlemesi tüketici faaliyetler yerine üretici tarafa sevk edilmeye çalışılıyor Ancak iktisattaki inanç eksikliği ve global ekonomilerdeki stagflasyon beklentisiyle bu siyaset ucuz kredi ve emek gücüne karşın bekleneni veremiyor
BU TİP TEDBİRLER TSUNAMİYE KADAR KAĞITTAN DUVAR
Bir periyot sıkı bir formda bankalar için kullanılan faal rasyosuna benzeri mecburî karşılık kur muhafazalı mevduata teşvik ve kredi karşılıklarına dair düzenlemeler döviz kuru artışını durdurmak için kullanılıyor Sıkıntı şu ki bu tip tedbirler tsunamiye karşı kâğıttan duvar
ŞU ANA KADAR BÜYÜK ŞOK GERÇEKLEŞMEDİ VE UMUYORUZ GERÇEKLEŞMEYECEK
Hiç mi güzel bir şey yok diye sorarsanız şayet toplumda bir paniğin olmadığı fakirleşmenin hazmedilmeye çalışıldığı ve yastık altına yurt dışına yeni bir sermaye kaçışının olmadığı söylenebilir Bu sayede şu ana kadar büyük bir şok gerçekleşmedi ve umuyoruz ki gerçekleşmeyecek
İŞGÜCÜ TEK SEFERLİK ARTIRIMLARLA GÜNÜ KURTARMA PEŞİNDE
Fakat tsunaminin de birdenbire karaya vurduğunu unutmamak gerektiğini çabucak belirtelim Buradan çabucak toplumsal reaksiyona dönelim Enflasyon sarmalına girdiğini ve bundan çıkışın hiç de kolay olmadığını anlayan iş gücü tek seferlik artırımlarla gününü kurtarma peşinde
KESİN OLANSA FİYAT ARTIŞININ 3 6 AY İÇİNDE BUHARLAŞACAĞI
Tabii bunun siyasi olarak nasıl bir sonuca dönüşeceği yani iktidar lehine ne kadar geleceği başka bir soru işareti Kesin olansa her ücret artışının daha büyük bir enflasyonla 3 6 ay içerisinde buharlaşacağı natürel bu enflasyonu da TÜİK in hesaplanacağını unutmamak gerek
TÜRKİYE BİR SEFER DAHA DÖVİZ KITLIĞINA GİDİYOR
Özetle Türkiye bir defa daha döviz kıtlığına gidiyor bunu çözmek için faiz artırmıyor dış açık rekor seviyede büyüyor devasa sermaye çıkışı yok ancak nette bir giriş de yok swap gibisi tedbirler lakin birkaç hafta kazandırıyor ve gitgide finansal tufana yaklaşılıyor
Belirsiz olansa bunun tek seferlik bir kırılmayla mı tıpkı Aralık 2021 de olduğu üzere gerçekleşeceği yoksa düzenlilik arz eden kur artışına mı dönüşeceği Bir uçağı okyanusa hasarsız ve yumuşak biçimde indirmenin hiç de kolay olmadığını çabucak belirteyim
Peki tüm bunların en son sonucu ne olacak Siyasi dönüşüm olmadıkça ani duruş Yani sanayi ve tarımda ne teşvik verilirse verilsin yatırımların ve üretimin bir anda durması Bankaların kredi kanallarını uygunca kısması ve ekonomik aktivitenin keskin bir biçimde yavaşlaması
ÖNÜMÜZDEKİ 6 AYI MESELESİZ ÇIKARMAK ÇOK ZOR
Şiddeti ve zamanlamasını iktisat idaresinin tercihleri ile global iktisatların gidişatı belirleyecek Fakat dünya ölçeğinde stagflasyonun konuşulduğu beklenenden süratli faiz artırımlarının yaşandığı bir ortamda önümüzdeki 6 ayı meselesiz çıkarmak çok güç
BU YAŞANANLAR BİLEREK YAPILAN İHANETİN DOĞAL SONUCU
Gerisini yaşayarak öğreneceğiz ve bu esnada yeni bir ders alacağız Bu yaşananlar salt yanlışlı siyaset yahut cahillik sonucu değil bir kısmı bilerek isteyerek ve natürel sonuçları da öngörülerek yapılan ihanetin doğal sonucu